Executieve functies en het leren van de tafels

Zoals je misschien weet, houd ik mij ook veel bezig met executieve functieversterking. Toen ik als juf in het onderwijs werkte had ik nog niet van executieve functies gehoord. Pas later leerde ik dat dingen die ik als juf deed passen in het kader van executieve functieversterking. Ook bij het leren van de tafels zet je je executieve functies in. In dit blog vertel ik hier meer over!

Werkgeheugen, volgehouden en selectieve aandacht en doelgericht doorzettingsvermogen

Voor het leren van de tafels wordt een beroep gedaan op het werkgeheugen. De stapjes, zoals bijvoorbeeld het uitrekenen van de herhaalde optelling en het groepje meer of minder principe, doen allen een beroep op het werkgeheugen. Door veelvuldig oefenen en herhalen worden tafels gememoriseerd, maar zolang dat niet het geval is, wordt het werkgeheugen aangesproken. Het werkgeheugen is het geheugen dat je inzet als je tegelijkertijd dingen onthoudt en doet. Dit werkgeheugen heeft een beperkte capaciteit. Het kan overbelast raken. Naast het werkgeheugen wordt voor het leren van de tafels een beroep gedaan op de selectieve en volgehouden aandacht en het doelgericht doorzettingsvermogen.

Ontlasting werkgeheugen

Kinderen met een ernstig leerprobleem of een leerstoornis hebben over het algemeen een beperkte werkgeheugencapaciteit. Geen wonder dat het automatiseren van de tafels lastig is, zeker als je je beseft dat naast geheugen ook aandacht belangrijk is voor het automatiseren. Binnen de Tafelmethode met Stoplichtkaartjes worden enkele principes toegepast die het werkgeheugen van kinderen kunnen ondersteunen. De kleuren van het stoplicht staan voor de moeilijkheidsgraad van de aan te leren tafelsommen. De kleuren groen, oranje en rood hebben in onze maatschappij reeds de betekenis van makkelijk, iets moeilijker en moeilijkst. Van dat bekende gegeven is gebruik gemaakt en dat maakt dat deze visuele ondersteuning helpend kan zijn voor kinderen. Door het stap voor stap opbouwen van het tafelsommenaanbod binnen een tafel wordt er rekening gehouden met de snelle overbelasting / beperkte capaciteit van het werkgeheugen. Eerst wordt er geoefend met drie tafelsommen en daar komen er vervolgens steeds één of twee bij. De visuele ondersteuning, van welke kleuren er gebruik wordt gemaakt en de opbouw kunnen het werkgeheugen ondersteunen en/of ontlasten.

Kleine behapbare brokjes

Voor het automatiseren en memoriseren wordt ook een beroep gedaan op de volgehouden aandacht en doelgericht doorzettingsvermogen. Om iets te leren wat je moeilijk vindt, heb je deze executieve vaardigheden nodig. Bij een onderliggende leerstoornis zijn er vaak problemen met de aandachtsfuncties. Dat op motivationeel gebied problemen zijn met doelgericht doorzettingsvermogen is niet zo vreemd. Vaak helpt het als je tussenstappen maakt. Kleine behapbare brokjes waarbij elk brokje tot een klein succesje leidt, zijn beter te overzien. Door eerst met de groene kaartjes te beginnen en dat steeds uit de bouwen naar de volgende kleur is het behapbaar. Iedere keer wordt een sommetje meer beheerst en dat werkt motiverend.

Geef inzicht

Werk je in jouw klas of in jouw praktijk aan het versterken van executieve vaardigheden dan is het goed bij het leren van de tafels aan te geven welke executieve vaardigheden een rol spelen bij het leren van de tafels. Dat inzicht kan helpen!

Heb je een vraag? Kijk bij de FAQ’s . Misschien wordt jouw vraag daar wel beantwoord. Zo niet, neem contact met mij op!